سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و سیاست جذب و پذیرش دانشجوی خارجی (جایگاه، اهداف و دست آوردها)

هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند جذب و پذیرش دانشجویان خارجی در ایران می باشد. سوال اصلی پژوهش این است که جایگاه، اهداف و دستاوردهای سیاست جذب و پذیرش دانشجوی خارجی در سیاست گذاری های خارجی جمهوری اسلامی ایران، چگونه بوده است؟ فرض اولیه این است که سیاست جذب و پذیرش دانشجوی خارجی به عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی فرهنگی از جایگاه شایسته ای در میان اهداف کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است و اهداف مهمی همچون صدور انقلاب و اشاعه ی فرهنگ ایران اسلامی را دنبال می کند. اما، به دلیل ضعف در سیاست گذاری و هماهنگی، جمهوری اسلامی ایران در عمل نتوانسته است برنامه ی منسجم و هماهنگی را در زمینه ی جذب و پذیرش دانشجوی خارجی طراحی و دنبال کند و به دستاوردهای مورد انتظار خود برسد. برای بررسی فرآیند جذب و پذیرش دانشجوی خارجی در کشور با بهره گیری از مدل ارتباطی فرآیند هارولد لاسول، مدلی تحت عنوان «دیپلماسی ارتباطات آموزشی_فرهنگی» طراحی و بر اساس آن جایگاه، اهداف و دستاوردهای سیاست جذب و پذیرش دانشجوی خارجی در سیاست گذاری های خارجی جمهوری اسلامی ایران بررسی گردید. در نهایت، با بهره گیری از دانشجویان خارجی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین به عنوان نمونه ضمن تأیید فرضیه، مشخص گردید که؛ به دلیل ضعف در سیاست گذاری و هماهنگی، جمهوری اسلامی ایران هنوز در عمل نتوانسته برنامه ی منسجم و هماهنگی را برای افزایش تعداد دانشجوی خارجی طراحی و دنبال کند و با تغییر در نگرش آن ها به تمامی اهداف و دستاوردهای مورد انتظار خود دست یابد. در این امر عوامل مختلفی دخیل اند و شامل؛ تعدد مراجع سیاست گذار و اجرایی که هر یک اهداف متفاوتی را تعقیب می کنند، عدم برنامه ریزی منسجم از سوی مراجع ذی ربط، عدم توفیق وزارت امور خارجه در ایجاد هماهنگی میان سیاست های مراجع متعدد، عدم وجود موسسات نقل و انتقال دانشجو با وجهه بین المللی در کشور، ضعف تبلیغات و اطلاع رسانی و از همه مهم تر حمایت های مالی ناکافی از سیاست جذب و پذیرش دانشجوی خارجی می باشد.